Het Noordbrabants Museum

Wie kent niet de Boerenbruiloft van Pieter Brueghel, miljoenen keren afgebeeld op een papieren placemat in talloze restaurants in Nederland? Ik denk dat die afbeelding voor tallozen de eerste kennismaking is met Brueghel en dan met name Pieter Bruegel de Oude die dit tafereel ergens rond 1567 schilderde. Bij deze Pieter begint de stamboom (1525-1569). Deze eerste Pieter is ook beroemd om zijn Toren van Babel, zijn weergave in één schilderij van rond 80 spreekwoorden en de Kinderspelen, om maar wat te noemen. Hij was een echte vakman en als je nu het werk bekijkt, verbaas je je over de fijnzinnigheid en de trefzekerheid van zijn penseel, evenals trouwens de frisse kleuren. Dat geldt ook voor zoon Pieter Brueghel de Jonge (1564-1637 of 1638) en zoon Jan Bruegel. (1568-16245) De jongere Pieter schilderde overigens o.a. ook een boerenbruiloft. Deze twee nazaten leerden het schilderen overigens niet van pa die overleed toen zij nog klein waren. Dat was waarschijnlijk grootmoeder Mayken Verhulst, die ook niet onverdienstelijk schilderde. De jonge Pieter schilderde o.m. de prachtige Volkstelling te Bethlehem dat tevens een weergave is van de kleine ijstijd die de Nederlanden in die jaren beleefde. Ook broer Jan Brueghel (de Oude) was een meester in de schilderkunst en werkte bijvoorbeeld samen met Peter Paul Rubens. Door huwelijk raakte de familie Brueghel ook verwant met de familie Teniers. Deze familie brengt drie maal een David Teniers voort en ze kunnen alle drie uitstekend schilderen. Het NB Museum heeft twee eeuwen familieschilders op een prachtige manier samengebracht. Wat vooral opvalt is het enorme vakmanschap van alle generaties. Daarbij springt natuurlijk de eerste generatie eruit, vooral ook omdat zij het meest bekend zijn. Ze nu allemaal bij elkaar te zien in de stad van de door de oude Pieter zo bewonderde Jeroen Bosch en het gedetailleerde werk van dichtbij te bekijken is een feest voor het oog.

In het Noord-Brabants museum kun je het heden in de kunst te ontdekken. Dat kam aan de hand van de JK Art Collection. Dat is de privécollectie van de Brabantse zakenman Jos Koster. En wat voor collectie. Picasso, Brancusi, Modigliani, Marlene Dumas, Dali, Jan Schoonhoven, Anish Kapoor. Het zijn slechts enkele namen van kunstenaars die de ontwikkeling van de modern Kunst van begin 20ste eeuw tot heden in beeld brengen. De Stijl, die Brücke, het kubisme, het magisch realisme, allemaal stromingen die in deze collectie vertegenwoordigd zijn. Een ontmoeting dus met kunstenaars die we goed kennen, maar waarvan de nu geëxposeerde werken voor het eerst aan het publiek getoond worden. Dat is dan ook terecht een ontdekking. Wat een feest om met je neus bovenop deze collectie te staan. Nu maar hopen op een vervolg. De collectie schijnt ruim 500 werken te omvatten. We hebben nu een selectie van zo’n 100 werken gezien. Dat smaakt naar meer.

Wie is niet opgegroeid met sprookjes? Het zijn veelal de eerste vertelsels die een klein mensenkind hoort van de ouders, of van opa en oma. Zij op hun beurt genieten enorm van dat onvoorwaardelijke geloof van de kleintjes in die sprookjeswereld die hen voor geschilderd wordt. We weten ook allemaal nog wanneer die sprookjesballon werd doorgeprikt. Dat was het moment dat we ontdekten dat Sinterklaas niemand anders bleek te zijn dan ome Jan in een witte jurk, rode mantel en plakbaard. Wreed werden we uit de sprookjeswereld geduwd en aan de realiteit van het leven overgeleverd. Ons geloof in mensen kreeg een flinke knauw. Hoe vertederd kunnen we zijn als we in de harde wereld volwassen mensen tegenkomen in wie dat kind van toen nooit helemaal verdwenen is. Die nog steeds enthousiast kunnen zijn, blij met kleine dingen, genieten van het mooie dat onze verdorven wereld ondanks alles nog steeds te bieden heeft. Eva Jospin is inmiddels 45 jaar maar zij is iemand in wie het kind bewaard gebleven is. Met karton schept zij een wereld om in weg te dromen. Een wereld die we kennen van vroeger en die we verloren zijn. Dié wereld geeft Eva Jospin ons terug met haar wouden van karton, haar luchtkastelen en fantasiebouwsel die zo in het decor van Game of Thrones passen. Karton, een fragiel restmateriaal dat in feite net zo vergankelijk is als de droomwereld die we verliezen als de jaren gaan tellen. In het Noord-Brabants museum kunnen we weer even terug naar het kind in onszelf dankzij de papieren sprookjes van Eva Jospin.

Vreemde ervaring: Tijdens ons bezoek zondagmi, werden we in de hal verwelkomt door een jonge vrouw . Zij bood ons een geschenkje aan omdat ze blij was dat we een bezoek brachten. Dit geschenk waren 2 gratis loten etc. Dacht dat ze een suppoost of gastvrouw vh museum was. Zij gaf ook niet aan dat dit anders was dus je gaat daar automatisch vanuit. Ik gaf wel aan meteen dat ik nergens lid van wilde worden neeee dat was ook echt niet zo zei ze. Uiteindelijk bleek dat we weldegelijk lid waren van de Bankgiroloterij, er 28€ afgeschreven wordt en we die onmiddellijk terug krijgen.... Ook moeten we zelf dan gaan opzeggen etc. Dit voelde zo onplezierig, je denkt daar toch niet aan als je in een museum net binnenkomt en iemand je aanspreekt. Dus ik had er best een vervelend gevoel over. Nu nog eraf zien te komen... Museum zelf en tentoonstelling was erg mooi!

De Chinese kunstenaar Shao Fan maakt portretten, maar niet zo maar portretten. Hij tekent met zowel inkt als olieverf konijnen en hazen (en soms apen) met menselijke trekjes. Kijk je nu naar een mens of naar een dier? Volg je het taoïsme dan concluderen we dat er geen hiërarchie bestaat en dat mens en dier evenwaardig zijn. Konijn of haas, dat verschil zie je niet maar fascinerend is het wel. Je blijft kijken want de dieren kijken jou ook aan, wijs, indringend, mededogend. Het is een beetje als mediteren als je deze werken bekijkt. Je wordt er lekker rustig van. Overigens is Shao Fan ook ontwerper en maakt hij meubels. Ook mooi, maar die konijnen! Die doen het hem. De titel van de expositie is Between trut and illusion, en dat is de spijker op de kop.

Met ‘ Foreign Lands’ exposeert de Iraanse schilder Ali Banisadr (1976) voor het eerst zijn intrigerende werk in Europa, en wel in het Noord Brabants Museum in Den Bosch. Jeroen Bosch is voor hem een inspiratiebron, maar ook Francis Bacon hoewel ik die overeenkomst niet zo zie. Bacon vind ik altijd iets afstotende hebben. Dat ontbreekt gelukkig bij Banisadr. Dat Jeroen Bosch echter een inspiratiebron is, is wel heel duidelijk. Net als bij de werken van zijn middeleeuwse voorbeeld Bosch is ook in het werk van Banisadr enorm veel te zien. Je blijft kijken en ontdekt iedere keer weer iets nieuws. Banisadr is duidelijk wel een hedendaagse Jeroen Bosch. Zijn techniek is kleurrijk en doet heel erg denken aan paintbrush. Hij gebruikt voornamelijk zijn paletmes zo lijkt het. Zoals Bosch dat in zijn tijd ook deed, kijkt Banisadr in deze tijd met een scherp oog naar de wereld. Hij draagt zijn blik op de wereld over naar het doek, balancerend tussen abstractie en figuratie. Je ziet een wereld in strijd met zich zelf, in de chaos zoekend naar evenwicht en rust. Banisadr was drie toen de Islamitische revolutie in Iran uitbrak. In 1988 vluchtte zijn familie vanwege de Golfoorlog naar Turkije. Die ervaringen verwerkt hij op onnavolgbare wijze in zijn doeken. Overigens woont Banisadr nu in de VS.

'Jan Sluijters – De wilde jaren' is een erg interessante tentoonstelling, die een bezoek aan dit museum zeer de moeite waard maakt. Ook de geschiedenis van Brabant wordt in Het Noordbrabants Museum op een mooie manier overgebracht. Het museum bevindt zich in een prachtig historisch pand, waarover in het museum verteld wordt.

Complimenten voor de behulpzaamheid van het personeel: mijn vriendin loopt momenteel met krukken en bij binnenkomst was het geen enkel probleem om een rolstoel te lenen, waardoor ook zij volop kon genieten van de prachtige werken. Na het bekijken van de tentoonstellingen hebben we de middag afgesloten met een zeer smakelijke Bossche Bol in het museumrestaurant.

Bij een bezoek aan 's-Hertogenbosch mag dit museum zeker niet overgelagen worden!

Jan Sluijters, de wilde jaren

Dankzij de Prix de Rome kan Jan Sluijters in 1904 als 23 jarige schilderservaring op gaan doen in de wijde wereld. De geboren Bosschenaar maakt kennis met Italië, Spanje en vooral Parijs. Onder invloed van de primaire kleuren van de fauvisten ontstaan in die jaren de kleurrijke werken waarmee Suijters beroemd is geworden. Hij schuwde het modernisme niet en experimenteerde ook graag met de impressionisten en het symbolisme. Maar Parijs werkte als katalysator en daar ontwikkelde hij, weliswaar beïnvloed door andere modernen van die tijd zijn eigen, kleurrijke stijl. In zijn vrije werk zien we de geest van die tijd terug. Maar hij werkte ook in opdracht en was een begenadigd portrettist met een geheel eigen signatuur. Hij bleef ook later de kleurrijke inspuratiebron van het fauvisme trouw. Op zijn beurt was Sluijters weer een inspiratiebron voor mensen als Mondriaan maar ook voor de Cobrabeweging. En terecht. Sluijters was een multitalent. Zijn portretten zijn ondanks de zogenaamde wildheid van een ontroerende directheid en ontwapenende schoonheid. In de expositie in het Noordbrabants Museum ligt het accent op de Parijse jaren van Jan Sluijters, zijn meest experimentele en daardoor ook meest interessante periode. Deze expositie is een bezoek aan Den Bosch meer dan waard, nog te zien tot 7 april.

Wat een afknapper de tentoonstelling over werk van Fabre en de "meesterwerken " uit Roemenië. De directeur en nog een paar stadsomroepers van het museum doen er alles aan om je te laten geloven dat je iets heel bijzonders te zien krijgt. De ontgoocheling is er na je bezoek. Wat je voorgeschoteld krijgt is een slap aftreksel van het beloofde. Lekker niveautje maar dan lieg ik. Deze heren kunnen beter sprookjesboeken gaan schrijven als ze zo weinig verstand hebben van niveau in de kunst. Als je aan het eind een opkikker wilt nemen in het museumrestaurant, krijg je daar ook nog een keer te maken met een totaal gebrek aan klant vriendelijkheid en servicegevoel. Jammer, een mislukt uitje op deze zondagmiddag.